Koruyucu Ayakkabılar Temel Olarak Kaç Sınıfa Ayrılır?
İş sağlığı ve güvenliği denildiğinde akla ilk gelen ekipmanlardan biri de koruyucu ayakkabılardır. Özellikle sanayi, inşaat, madencilik, kimya ve lojistik gibi riskli çalışma alanlarında, ayaklar en çok tehlikeye maruz kalan bölgelerden biridir. Bu yüzden çalışanların güvenliği açısından uygun koruyucu ayakkabıların kullanılması, hem yasal bir zorunluluk hem de hayati bir gerekliliktir.
Peki, koruyucu ayakkabılar temel olarak kaç sınıfa ayrılır? Bu sorunun yanıtı, koruma seviyelerine, kullanım amaçlarına ve teknik standartlara göre belirlenmiştir. Avrupa Birliği standartlarına göre belirlenen EN ISO 20345 normu kapsamında, koruyucu ayakkabılar genellikle üç ana sınıfta incelenir: SB (Safety Basic), S1 ve S2-S3. Bu sınıflar, ayakkabıların dayanıklılık düzeylerine ve koruma özelliklerine göre gruplandırılmasını sağlar.
1. SB (Safety Basic) Sınıfı Koruyucu Ayakkabılar
SB sınıfı, koruyucu ayakkabılar için temel güvenlik standardını ifade eder. Bu sınıfın özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
Çelik burunluk (200 joule darbe dayanımı)
Temel koruma özellikleri
Kaymaz taban
SB sınıfı ayakkabılar, minimum güvenlik gereksinimlerini karşılayan ve daha az riskli iş alanlarında tercih edilen modellerdir. Ofislerle entegre küçük atölyeler, bazı hafif sanayi alanları ya da düşük tehlike sınıfına sahip tesisler için yeterli koruma sağlar.
Dikkatinizi Çekebilir; Ayak Koruyucular
2. S1 Sınıfı Koruyucu Ayakkabılar
S1 sınıfı, SB sınıfının bir üst seviyesidir ve aşağıdaki ekstra koruma özelliklerini içerir:
Antistatik özellik
Enerji emici topuk yapısı
Yakıt ve yağlara karşı dirençli dış taban
Kapalı topuk bölgesi
Bu sınıf koruyucu ayakkabılar, özellikle iç mekanlarda ve kuru ortamlarda çalışan işçiler için uygundur. Elektronik üretim tesisleri, depo çalışanları, montaj hatları gibi alanlarda yoğun olarak kullanılır. Ayak tabanında delinmeye karşı özel koruma içermese de genel güvenlik için yeterli bir tercihtir.
3. S2 ve S3 Sınıfı Koruyucu Ayakkabılar
S2 sınıfı, S1’in tüm özelliklerine sahiptir ancak buna ek olarak suya dayanıklı saya (üst yüzey) özelliği bulunur. Nemli ya da ıslak ortamlarda çalışan personel için daha yüksek koruma sağlar. Gıda üretim tesisleri, temizlik hizmetleri, dış alan bakım-onarım işleri gibi alanlar için idealdir.
S3 sınıfı, en yüksek koruma seviyesini sunan koruyucu ayakkabı grubudur. S2 özelliklerinin yanında:
Delinmeye karşı dayanıklı ara taban (çelik ya da kompozit)
Tırtıklı dış taban (kaymazlık artırılmıştır)
Ağır iş koşullarına uygun dış yüzey
S3 sınıfı koruyucu ayakkabılar, inşaat sahaları, maden ocakları, ağır sanayi, lojistik ve taşımacılık gibi tehlikenin yoğun olduğu alanlarda kullanılır. Ayakların düşen cisimlerden, batmalardan, kimyasal sıçramalardan korunmasını sağlar.
Koruyucu Ayakkabı Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Koruyucu ayakkabı seçimi yalnızca sınıfına göre değil, aynı zamanda iş yerindeki özel risklere göre yapılmalıdır. İş güvenliği uzmanlarının önerileri doğrultusunda, aşağıdaki faktörler mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır:
Çalışma ortamının ıslak, kuru, sıcak veya kimyasal içerikli olup olmadığı
Ayakkabının malzeme yapısı (deri, mikrofiber, PVC, kompozit)
Burun ve taban korumasının seviyesi
Kullanıcının uzun süre ayakta çalışması durumunda ergonomik destek sağlaması
Ayakkabıların CE belgeli ve EN ISO 20345 standardına uygun olması, güvenilirlik açısından büyük önem taşır.
Koruyucu ayakkabılar temel olarak SB, S1, S2 ve S3 olmak üzere üç ana sınıfa ayrılır. Her bir sınıf, farklı düzeyde güvenlik ve konfor sunar. İşin niteliğine göre doğru sınıfı seçmek, hem çalışan sağlığını korumak hem de iş kazalarını önlemek açısından kritik rol oynar. Unutulmamalıdır ki, küçük gibi görünen bir detay olan koruyucu ayakkabı tercihi, iş hayatında büyük farklar oluşturur.